Tren jest, prośba do Was też:)

Za podpowiedzią Winetki kroczę:) publikuję pieruński tren, publikuję objaśnienia i uśmiecham się do Was. Burza myśli, burza myśli kochani. I paluchami merdać po klawiaturach, może jakieś stronki poszperać. Erato, Niobe, Tren jako gatunek:) Wsio co sie tylko da:) Może razem z Wami mi się coś uda:)

TREN XV Janek Kochanowski:)

Erato złotowłosa i ty, wdzięczna lutni,
Skąd pociechę w swych troskach biorą ludzie smutni,
Uspokójcie na chwilę strapioną myśl moję,
Póki jeszcze kamienny w polu słup nie stoję,
Lejąc ledwe nie krwawy płacz przez marmór żywy,
Żalu ciężkiego pamięć i znak nieszczęśliwy.
Mylę sie, czyli patrząc na ludzkie przygody
Skromniej człowiek uważa i swe własne szkody?
Nieszczesna matko (jesli przyczytać możemy
Nieszcześciu, co prze głupi rozum swój cierpiemy),
Gdzie teraz twych siedm synów i dziewek tak wiele?
Gdzie pociecha? Gdzie radość i twoje wesele?
Widzę czternaście mogił; a ty nieszcześliwa
I podobno tak długo nad wolą swą żywa
Obłapiasz zimne groby, w których (ach niebogo!)
Składłaś dziateczki swoje zagubione srogo.
Takie więc kwiaty leżą kosą podsieczone
Albo deszczem gwałtownym na ziemię złożone.
W którą nadzieję żywiesz? Czego czekasz więcej?
Czemu śmiercią żałości nie zbywasz co pręcej?
A wasze prętkie strzały albo łuk co czyni
Niepochybny, o Febe i mściwa bogini?
Albo z gniewu (bo winna), albo więc z lutości
Dokonajcie, prze Boga, jej biednej starości.
Nowa pomsta, nowa kaźń hardą myśl potkała:
Dziatek płacząc, Nijobe sama skamieniała
I stoi na Sypilu marmór nieprzetrwany,
Jednak i pod kamieniem żywią skryte rany.
Jej bowiem łzy serdeczne skałę przenikają
I przeźroczystym z góry strumieniem spadają,
Skąd źwierz i ptastwo pije; a ta w wiecznym pęcie
Tkwi w rogu skały wiatrom szalonym na wstręcie.
Ten grób nie jest na martwym, ten martwy nie w grobie,
Ale samże jest martwym, samże grobem sobie.

OBJAŚNIENIA

1. Erato - jedna z dziewięciu Muz - Muza poezji miłosnej zazwyczaj przedstawiana z lirą.
3. strapioną myśl - strapiony umysł, duszę.
4. póki jeszcze kamienny w polu słup nie stoję - dopóki jeszcze nie zamieniłem się w kamień (zob. w. 26 na temat skamieniałej Niobe).
5. ledwe - ledwie, zaledwie; marmór - dawna pisownia wyrazu marmur; marmór żywy - żyjący marmur.
6. pamięć * - znak upamiętniający lub pamiętanie.
7. czyli * - czy też.
8. uważa * - dostrzega i ocenia.
9. Nieszczesna matko - apostrofa do Niobe; przyczytać - przypisać.
11. siedm - dawna forma wyrazu siedem; tak wiele * - tyle samo, drugie tyle.
14. nad wolą * - wbrew woli.
16. składłaś - skłaść - złożyć; zagubione - tu: pomordowane, unicestwione.
19. w którą nadzieję żywiesz? - jaką nadzieją żyjesz?
20. nie zbywasz - nie pozbywasz; pręcej - prędzej.
21. prętkie - prętki - dawna pisownia wyrazu prędki.
22. Niepochybny - nie chybiający, ten który nie chybia (celu); Febe - Febusie; Febus - Apollo - w mitologii greckiej syn Zeusa i Latony, czasami utożsamiany z bogiem słońca Heliosem; był bogiem muzyki, poezji, łucznictwa, proroctw i sztuki lekarskiej; mściwa bogini - Diana - starożytna bogini rzymska utożsamiana z grecką Artemidą; uważana za boginię księżyca, polowania i lasów.
23. lutości * - lutość - litość (obecnie rzadko używa się wyrazu luty w naczeniu srogi; por. nazwę drugiego miesiąca w roku).
24. dokonajcie * - połóżcie kres.
25. pomsta - zemsta (zob. współczesne wyrażenie pomścić kogoś); kaźń - męka, kara; hard - hardy ; potkała - spotkała.
26. Nijobe - forma wyrazu Niobe utworzona dla rytmu.
27. na Sipylu - Sipylus (łac.), Sypilos (gr.) - góra w Azji Mniejszej, na którą została przeniesiona przez trąbę powietrzną skamieniała Niobe; nieprzetrwany - taki, którego nie można przetrwać, trwający wiecznie.
28. żywią - żyją.
31. źwierz - zwierzę; ptastwo - ptactwo, ptaki; w wiecznym pęcie - w wiecznych pętach, więzach (zob.formę podstawową pęto).
32. tkwi - tkwić - sterczeć, być na widoku; szalonym - szalony - tu: bardzo wielki, przekraczający normę; tkwi na wstręcie - stanowi przeszkodę, zawadę.